Alex Reuneker

Twee keer de gebiedende wijs op een dag? Het mag, want het is verkiezingsdag en dat deed me denken aan een wel heel bijzondere imperatief van Van Kooten en De Bie: 'Geen gezeik, iedereen rijk. Stemp De Tegenpartij!'

Stemp De Tegenpartij! (afbeelding: Invaluable)

Voor iedereen die hét 'lijflied van alle vrije jongens' nog eens wil horen: klikt hier. 'De Tegenpartij, voor jullie en wij.'

Abstracts for conferences mostly are limit to a certain number of words, but sometimes the organising committee instead decides on a number of characters. I always find that somewhat inconvenient, because you have to resort to tools other than your standard Word processor to check the number of characters while writing. Atop, I roughly have an idea of how much information I can provide in, say, 400 words, but 3000 characters? No clue. I feel setting a number of characters also limits the ‘creativeness’ authors sometimes employ to stay within the word limit, but I guess that’s the point.

Anyway, to solve the ‘problem’ above, I added a character counter to the word-count tool at https://www.reuneker.nl/files/wordcount.

Character counter

As with words, you can also set a target number of characters and the tool will automatically show you during typing how much characters you have left or still need to remove. I find it useful and I hope you will too!

PS In the screenshot, you see an abstract for VIOT 2026, which set a limit of 3000 characters. I only have three characters left (see bottom-right corner)...

Onlangs liep ik door mijn geboortedorp Benthuizen. Omdat ik met mijn zoontje van 1 aan de hand liep, keek ik veel naar beneden en daar zag ik onderstaande stoeptegel.

'Houdt de straat schoon'

Nu weten we uit onderzoek (Reuneker & Hogewoning, te verschijnen) dat de gebiedende wijs door velen moeilijk wordt gevonden en dat er nogal wat stemmen opgaan die beweren dat houdt hier (ook) goed is. Dat klopt echter niet. Meestal wordt hierbij een appèl gedaan op het verleden, want niet eens zo heel lang geleden hadden we een meervoudsvorm van de gebiedende wijs (of imperatief) die je, inderdaad, met een t na de stam schreef, zoals in het onderstaande voorbeeld uit de jaren '50.

Wordt lid. Verenigt alle luchtvaartgezinde Nederlanders. (Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart, circa 1950)

Pas in de officiële spelling van 1995 werd expliciet vermeld dat de goede vorm van de gebiedende wijs de vorm zonder t na de stam is, zonder dat daarbij onderscheid tussen enkelvoud en meervoud wordt gemaakt, zoals mijn student-assistente Franka Hogewoning en ik laten zien in een inventarisatie van alle edities van de Woordenlijst der Nederlandse Taal. De Nederlandse Taalunie, die erover gaat, zegt er het volgende over.

In de Leidraad, onderdeel van de Woordenlijst Nederlandse Taal en daarmee van de officiële spelling van het Nederlands, staat pas sinds 1995 vermeld dat de ‘gebiedende wijs wordt uitgedrukt door de stam van het werkwoord’ (Nederlandse Taalunie, 2005, p. 75).

Inmiddels is de vorm met slot-t echt verouderd ('archaïsch') en schrijf je bij de gebiedende wijs alleen de stam.

Spelling is veranderlijk en niet in steen gebeiteld, maar deze spelfout helaas wel. Een snel rondje googelen leerde me overigens dat Benthuizen zeker niet de enige gemeente is waar deze steen ligt; in Utrecht viel het columnist Fenna Riethof jaren geleden ook al op.

Binnenkort kun je er veel meer over lezen in TNTL, waarin ik de kwestie samen met Franka uitploos, maar tot die tijd kun je ook even kijken naar dit abstract voor de Grote Taaldag 2025, of, als je dit blog-postje niet wilt geloven, bij Onze Taal op de pagina houd/houdt en bij de Taalunie op de pagina wordt/word lid.

Wordt vervolgd...